Bacelor Sains Hortikultur

“Horticulture is heavily dependent on three broad areas of knowledge: Science, Business, & Art. An appropriate balance and interaction of these three components is necessary for success in Horticulture. Rare indeed are the fields that can claim such a dependence on all three broad areas of knowledge!”

 “Hortikultur amat bergantung kepada 3 bidang pengetahuan: Sains, Perniagaan, dan Seni. Satu keseimbangan dan interaksi antara 3 komponen ini amat penting bagi kejayaan dalam Hortikultur. Jarang untuk bidang-bidang ini yang boleh mengatakan tak bergantung antara satu sama lain kepada 3 bidang pengetahuan ini!”

                  -   Prof. Bailey L. H.

Dahulu isitilah hortikultur jarang digunapakai di Malaysia. Ramai di antara rakyat Malaysia hanya mengenali istilah 'pertanian' sahaja. Ini bertambah pelik lagi di mana pernah ada satu kes ketika senior saya memohon kerja di Jabatan Pertanian mereka bertanya,

"Apakah Sains Hortikultur ini? Kami terima pelajar pertanian je dik."

Bayangkan orang JP sendiri tidak tahu apa itu Sains Hortikultur? (kes ini berlaku 5-6 tahun yang lepas).

Bagi saya pula jika ada yang bertanya ambil jurusan apa di UPM, saya jawab

"Sains Horticulture di bawah Fakulti Pertanian."

"Oooo. Sains Horticulture.." sama ada mereka minta ulang semula apa yang saya sebut atau

"Apa itu?"

Kebelakangan ini sahaja istilah 'hortikultur' mula mendapat perhatian ramai. Malaysian Agriculture, Horticulture adn Agrotourism (MAHA) menjadi contoh terbaik untuk ini.

Menyingkap sejarah Bacelor Sains Hortikultur di Fakulti Pertanian, Universiti Putra Malaysia, sebenarnya jurusan ini telah pun lama bertapak ada sejak UPM menawarkan jurusan pada peringkat ijazah sarjana muda. Cuma apa yang menyedihkan pada tahun 1998 ia telah ditutup atas dasar politik ketika itu tidak menyokong pertanian. Mereka gantikan dengan Sains Bioindustri.

Namun, Sains Bioindustri sememangnya tidak mendapat sambutan. Pelajar hanya belajar pertanian dan hortikultur secara teori tanpa menjejakkan kaki ke ladang. Akhirnya jurusan ini dibubarkan.

Bacelor Sains Hortikultur dibuka semula dengan menerima kemasukan pelajar baharu bermula tahun 2002.

Baiklah, sebelum saya meneruskan lagi perbincangan ini, pembaca fahamkah apa yang dimaksudkan dengan hortikultur? Adakah ia budaya panas? HOT culture?

Sebenarnya istilah 'hortikultur' berasal daripada 2 perkataan Latin iaitu Hortus yang bermaksud taman atau kebun, dan Colere yang bermaksud penanaman. Jadi hortikultur boleh didefinasikan sebagai sains atau seni penanaman buah-buahan, sayur-sayuran dan bunga serta landskap.



Mengikut keterangan dalam prospektus Fakulti Pertanian 2008/2009

Bacelor Sains Hortikultur adalah program pengajian sepenuh masa yang memberi penekanan kepada kefahaman asas saintifik, teknikal dan pengurusan dalam bidang hortikultur. Pelajar akan dilengkapkan dengan kemahiran, teknik dan amalan hortikultur. Ini akan membolehkan mereka menterjemah ilmu yang dipelajari kepada pengurusan teknologi moden dalam industri hortikultur untuk faedah manusia sejagat. Kursus dalam program ini merangkumi sains asas, biologi gunaan, sains tanah, ekonomi dan pengurusan serta komunikasi. Aspek-aspek pengurusan sumber, perancangan dan penilaian bisnes hortikultur merupakan komponen penting dalam program ini. Selain daripada latihan dalam kampus, pelajar akan didedahkan kepada situasi sebenar dengan menjalani latihan praktikal di industri berkenaan.

Bidang hortikultur mengandungi empat divisi terbesar. Pertama, pomologi iaitu sains dan amalan menanam dan mengendalikan pokok buahan. Kemudian olerikultur, pengfokusan pada penanaman dan penyimpanan sayuran. Bahagian ketiga pula, florikultur iaitu sains menanam, menyimpan, dan mereka tanaman bunga. Kategori terakhir, hortikultur hiasan dan landskap, menumpukan pada penggunaan rumput, tumbuhan, dan pokok renek di landskap.

Olerikultur untuk sesiapa yang makan sayuran.

Florikultur untuk peminat gubahan bunga.

Hiasan landskap yang indah memerlukan seorang ahli hortikultur sebagai penasihat.

Pomologi untuk sesiapa yang minat makan buahan.

Secara amnya, ketika di awal tahun, subjek-subjek yang saya ambil kebanyakannya lebih kepada asas-asas pengenalan tumbuhan seperti subjek Biologi Sel dan Genetik, Fisiologi dan Botani Tanaman Hortikultur, Manusia dan Pertanian dan lain-lain. Ketika ini saya masih lagi diambang ketidakketahuan apakah itu hortikultur. Tampak sama sahaja seperti pelajar Sains Pertanian.

Masuk sahaja tahun kedua, isi-isi pembelajaran Sains Hortikultur mula jelas. Subjek-subjek seperti Pomologi. Olerikultur, Hortikultur hiasan, Entimologi Asas dan lain-lain membuka minda saya ke tahap yang lebih atas. Saya mula berminat dengan subjek-subjek yang dipelajari. Sungguh saya teruja kerana apa yang saya belajar boleh membawa kepada kehidupan di sekitar saya. Di waktu inilah terdapat perbezaan ketara pembelajaran budak Sains Pertanian dengan budak Sains Hortikultur. Budak SP lebih kepada tanaman industri seperti padi, kelapa sawit, getah dan tanaman kontang yang lain. Manakala budak SH lebih kepada buah-buahan, sayur-sayuran, bunga dan landskap.

Walaupun ia seperti teknik-teknik orang berkebun di hadapan rumah, tapi bukankah itu yang membekalkan makanan kepada dunia ini? Lihatlah Belanda. Negaranya kecil tapi mampu menjadi pengeksport utama tulip di dunia. Kenapa tidak Malaysia yang dirahmati dengan hujan sepanjang tahun? Kita perlu berlari untuk mencapai kejayaan dalam industri hortikultur ini.

Pada tahun-tahun berikutnya, saya terdedah pula kepada subjek-subjek elektif. Ketika inilah saya mula sedar minat saya ke arah mana dalam bidang serba boleh ini. Jika tidak minat buah atau sayur, boleh sahaja memilih bunga dan landskap sebagai kecenderungan kita. Itulah uniknya pelajar BSHTK.

Antara subjek yang saya telah ambil ialah seperti Kesuburan Tanah 2, Apikultur (kajian lebah madu), Pengurusan Rumput Turf, Fisiologi Lepas-tuai, dan lain-lain. Sesungguhnya subjek-subjek tersebut amatlah berguna untuk saya ketika bekerja nanti. Tidak kiralah jika pekerjaan saya itu akan berkaitan dengan industri hortikultur atau pun tidak. Malahan saya juga boleh mempraktikkan apa yang saya pelajari dalam kehidupan harian saya.

Ramai juga rakan-rakan sejurusan mengambil subjek landskap. Al-maklumlah, mereka kurang meminati tanaman makanan. Saya pula kurang meminati tanaman hiasan. Apapun, kini ramai rakan-rakan saya itu sudah pun bekerja di alam landskap. Sungguh hebat belaka mereka!

Tidak kurang juga minat saya ini bertambah kuat dek kerana pengajaran pensyarah-pensyarah di sini. Kebanyakan pensyarah di Fakulti Pertanian ini adalah antara yang telah mengajar di UPM sejak tahun 70an lagi. Mereka sememangnya mempunyai pengalaman dalam pengajara ini sungguh lama. Yang pasti, penyelia untuk projek tahun akhir saya telah mengajar saya banyak akan erti kehidupan ini. Ia mungkin sedikit apabila orang mendenganrnya tapi ketahuilah yang sedikit itulah menjadi enzim pemangkin industri hortikultur Malaysia.

Kesimpulannnya, BSHTK bukanlah suatu bidang yang boleh dipandang enteng. Perjalanan saya sepanjang 4 tahun menjadi pelajar BSHTK betul-betul membuatkan saya bersyukur kerana telah memilih jurusan ini. Ya ia mungkin tampak salah tapi apakah hati ini peduli akan kata-kata orang luar? Hanya jauhari jua kenal manikam.

galeri kejayaan budak hort:

Pelajar praktikal....

Kini pengurus ladang

Dulu pekerja buruh...

Kini... penyelia landskap di KL

Dulu buruh semasa praktikal... 

Kini... penyelia landskap

  p/s: gambar ini dicuri daripada FB rakan sejurusan saya tanpa belas ihsan mereka. Maka jangan diambil tanpa sebarangan. Harap maklum.

Maklumat tambahan:

• Let's learn what is horticulture